download mijn publicaties van https://independent.academia.edu/vanderHeijdenMaarten

P E R S

Kester Freriks schrijft in de NRC van 21 & 22 mei 2022 op p. 3 van de Amsterdam bijlage:
ZOEKTOCHT NAAR VERZOENING IN BEELDEN (volledige tekst >> zie LINK hieronder)

Het Joma is een museum dat vooral vanuit een grote innerlijke strijd is ontstaan. Niet dat Van der Heijden dat met zoveel woorden zegt, maar uit wat hij laat zien is het goed af te lezen. Een innerlijke crisis rond zijn 45ste bracht hem naar iets wat hij altijd wel wist, maar eigenlijk negeerde: zijn joodse afkomst, zijn ‘joods zijn’. Van der Heijden: “Ik heb altijd geweten dat ik joods was, maar het speelde geen rol in mijn leven. Totdat ik in een zoektocht naar spiritualiteit me opeens afvroeg waarom ik niet meer met mijn joodse identiteit deed. En meteen stuitte ik op een dilemma dat me onophoudelijk boeit: hoe kan de schoonheid en de rijkdom die het jodendom en een boek als de Talmoed me bieden in verhouding gebracht worden met de horror en de verschrikkingen van de Holocaust? Hoe kunnen die twee uitersten samengaan?" Het begin van tal van zijn werken vormen de schrikwekkende, angstaanjagende en verontrustende foto’s die de geallieerden  maakten van de concentratiekampen: wat zij zagen tart elke beschrijving.  “Ik maak van het sinistere iets esthetisch”, legt hij uit. Voor van der Heijden is het maken van deze kunstwerken de enige manier om de verschrikkingen van de Holocaust te verwerken. Nadrukkelijk stelt hij dat hij “nooit slachtoffer is geweest”.
Maar zijn grootvader, Martin Spanjaard, werd in 1942 vermoord in Auschwitz, evenals tal van andere familieleden. “De tweede generatie krijgt te maken met een verzwegen familieleven en vooral met het pijnlijke besef dat je ouders niet hadden mogen bestaan. Eigenlijk wijd ik mijn hele leven aan de legitimering van mijn bestaan”, zegt hij. [ingekort door MvdH]

Kees Keijer schrijft in het Parool van 21 juni 2022 op PS 32 & 33:
HET IS EEN VORM VAN ONTMOETINGSKUNST (volledige tekst >>> zie LINK hieronder)

Hoe komt iemand ertoe om een eigen museum te beginnen? “Mijn ervaring als Jood van de tweede of naoorlogse generatie en mijn ‘trauma’s’ zijn kennelijk zo groot, dat ik daar iets mee moest.” Trauma’s staat hier tussen aanhalingstekens want Van der Heijden heeft zich nooit een slachtoffer gevoeld. “Dat is ingewikkeld. Het is heel ambivalent en dat zie je ook bij andere tweedegeneratiejoden.” Na het conservatorium studeerde Van der Heijden psychologie en promoveerde hij in de sociale wetenschappen. “Toen ik ik 57 was ben ik naar de Gerrit Rietveld Academie gegaan. Dat had te maken met een crisis waarin ik terechtgekomen was". Door de crisis ging Van der Heijden onderzoeken wat het jodendom eigenlijk inhoudt. “Het jodendom is mooi, maar aan de andere kant heb je de horror van de Holocaust. Die enorme discrepantie, daar moest ik iets mee. En ik bedacht dat ik dat alleen maar kon doen door beeldende kunst te gaan maken . . . . 
Mijn vader zat ondergedoken en is psychotisch geworden. Hij dacht dat hij Jezus was. Daar is hij weer uitgekomen. Na de oorlog heeft hij keihard gewerkt, was de oprichter van het Amsterdamsch Psychotechnisch Laboratorium. Na zijn dood bleek dat hij zijn hele leven bezig was geweest een toneelstuk te maken van zijn oorlogservaringen. Daarin wilde hij ook de geschiedenis van het antisemitisme verwerken. Het is hem nooit gelukt. Ik was ook bang dat mijn museum zou eindigen als dat idee van mijn vader, dat het mij niet zou lukken. Eigenlijk is dit museum – en dit zeg ik als psycholoog en niet als kunstenaar – hetzelfde. Ik zet eigenlijk voort wat mijn vader wilde. Daarom ben ik blij en trots en ik vind het ook heel prettig om hier in het museum te zijn.” [ingekort door MvdH]"